Afty – bolesne nadżerki

Afty występują na śluzówce jamy ustnej, m.in. na policzkach, podniebieniu miękkim, języku, wędzidełku. To płytkie, lecz wyjątkowo bolesne nadżerki, które mogą nawracać. Jeśli pojawiają się często, zarejestruj się do lekarza. Specjalista może skierować Cię na dodatkowe badania (np. morfologię z rozmazem, OB, poziom glukozy), które wykluczą inne choroby.

Afty mają charakterystyczny wygląd: owrzodzenia powleka białawy nalot otoczony obwódką rumieniową, która świadczy o stanie zapalnym. Zmiany przybierają różne rozmiary – od 1mm do 20 mm, ale najczęściej spotyka się afty mierzące ok. 5 mm lub mniej. Występują pojedynczo lub w grupach, z reguły po tygodniu-dwóch ustępują.

Nie do końca poznano mechanizmy powstawania nadżerek w jamie ustnej. Jednak przypuszcza się, że niektóre czynniki im sprzyjają. Mogą pojawić się w czasie, kiedy Twoja odporność spada albo masz za sobą stresujący okres. Cierpią na nie alergicy oraz osoby, które prowadzą niezdrowy tryb życia i nieodpowiednio się odżywiają. Bardzo często rozwijają się w wyniku podrażnienia śluzówki – urazów, które powstają np. przy szczotkowaniu zębów, jedzenia potraw zawierających kości, a nawet wizyty u stomatologa. Uważa się, że skłonność do aft można przekazać również w genach.

Afty – jak radzić sobie z problemem?

Jeśli czujesz, że w Twojej jamie ustnej rozwija się właśnie niewielkie owrzodzenie, które zaczyna dawać Ci się we znaki, sięgnij po skuteczne leki bez recepty. Zaopatrz się w preparaty z benzydaminą, które łagodzą dotkliwe dolegliwości bólowe, ograniczają stan zapalny w jamie ustnej i działają antyseptycznie, przeciwzapalnie, przeciwbólowo i miejscowo znieczulająco. Możesz wybrać środki w postaci płynu do płukania jamy ustnej lub aerozolu, a nawet tabletek do ssania.

W terapii stosuje się preparaty wysuszające i ściągające, czasem konieczne okazują się leki z glikokortykosteroidami lub roztwory antybiotyków. Warto przyrządzać sobie ziołowe, łagodzące płukanki jamy ustnej – postaw na szałwię, korę dębu, rumianek, łopian lekarski. Można również odizolować afty od czynników drażniących przy pomocy specjalnych preparatów i plasterków zawierających wyciągi z ziół, które przyspieszają regenerację błony śluzowej.

Gdy owrzodzenia się utrzymują, unikaj gorących napojów i ostro przyprawionych dań, nie sięgaj po alkohol, czekoladę, cytrusy. Za to możesz pozwolić sobie np. na lody, wystudzone budynie, delikatne kremy i mleko.

Afty to przykra, dotkliwa dolegliwość, dlatego warto zadbać o profilaktykę. Podstawę stanowi oczywiście staranna higiena jamy ustnej. Staraj się unikać urazów śluzówki, np. ostrożnie posługuj się widelcem, szczotkuj zęby miękką szczoteczką. Wzmacniaj odporność organizmu, spożywaj zdrowe posiłki w niewielkich porcjach, o stałych portach. Spróbuj obniżyć poziom stresu – poznaj techniki relaksacyjne, zapisz się na jogę, zacznij uprawiać sport.

lek. med. Damian Korzybski

Specjalista chorób wewnętrznych i specjalista chorób płuc